Bu yazıdaki tarama sıklığı önerileri yalnızca geçmişte tüm testleri normal, bir belirtisi olmayan, sağlıklı kişiler için geçerlidir. Bağışıklık sistemi zayıf, anormal smear sonuçları veya belirtileri olan kişilerde, farklı tarama yönergeleri uygulanır.
21 Yaş Öncesi
21 Yaş Öncesi; Tarama gerekli değildir.
Rahim ağzı kanseri taramasına başlamak için tam yaş ve tercih edilen yöntem tam olarak net değildir ve uzman gruplarının önerileri farklıdır. Amaç, taramanın faydalarının risklerinden daha ağır basacağı bir noktada taramaya başlamaktır.
Rahim ağzı kanseri gençlerde çok nadirdir. Sağlıklı kişilerde cinsel aktiviteden bağımsız olarak 21 yaşından önce tarama önerilmez. Bu yaş grubundaki kadınlarda papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu çoğunlukla geçicidir. Kansere yol açmadan temizlenir. Bu nedenle yanlış pozitif sonuç alma riski yüksektir. Yanlış pozitif sonuçlar, gelecekteki gebeliklerde sorunlara neden olabilecek gereksiz işlemlere yol açabilir.
21-29 Yaş Arası
Rahim ağzı olan herkes, cinsiyet kimliği veya cinsel yönelimine bakılmaksızın taranmalıdır. Şu anda cinsel olarak aktif olmasanız veya hiç ilişki yaşamamış bile olsanız taranmalısınız. HPV, cinsel ilişki olmadan bile temas yoluyla yayılabilir.
HPV aşısı yaptırmış olsanız bile, yine de rahim ağzı kanseri taramasından geçmelisiniz.
21-29 Yaş Arası; 3 yılda bir Pap-Smear test yapılmalıdır.
25 yaşından sonra 5 yıllığına HPV-Test yapılabilir.
30 yaşından genç kadınlarda HPV-Testin neden gerekli değildir?
Genç yaşlarda HPV enfeksiyonu çok yaygın olmakla birlikte bu olguların çoğunda HPV vücuttan temizlenir. Yani daha önce HPV-Test pozitif bulunmuş bir genç kadının, herhangi bir tedavi yapılmamasına karşın ilerleyen yıllarda HPV-Test negatif olacaktır. Böylece kendiliğinden gerileyecek kişilerde lüzumsuz tetkik ve tedavi önlenmiş olacaktır.
Neden her yıl değil?
Yılda bir yapılan Pap-Smear, üç yılda bir bakılana göre çok az bir farkla daha fazla servikal displazi tanısı koyabilir. Ancak yılda bir Pap-Smear olan kadınlarda ileride kansere dönüşmeyen sorunlar için sıkı takibe alınma oranı daha yüksektir. En doğrusu yılda bir kontrol muayenesi olarak doktorun gerekli gördüğü sıklıkta Pap-Smear yaptırmak olacaktır.
30-65 Yaş Arası
30-65 Yaş Arası; Üç seçenekten biri tercih edilir:
- 5 yılda bir Co-test (HPV ve Smear birlikte bakılması)
- 3 yılda bir Pap-Smear
- 5 yılda bir HPV-Test
30-65 yaş arası kadınlarda HPV-Test ile birlikte yapılan Pap-Smear; HPV-Test sonucu negatif bile olsa servikal displazi çıkan olguların erken tanısını sağlar. Hem Pap-Smear, hem de HPV-Test normal bulunan olgularda takip eden 4-6 yıl içinde orta veya şiddetli servikal displazi saptanma olasılığı çok azdır.
65 Yaş Üzeri
Aşağıdaki durumlarda 65 yaşından sonra rahim ağzı kanseri taraması yaptırmaya devam etmeniz gerekebilir:
- Daha önce anormal Pap testi, anormal HPV testi veya kanser veya serviks, vajina, vulva veya anüsün kanser öncesi hücreleri için tedavi gördüyseniz.
- HIV enfeksiyonu veya bağışıklık sistemini baskılayan başka bir rahatsızlığınız varsa.
- Dietilstilbestrol’e (DES) anne karnındayken maruz kaldıysanız. DES, hamilelik komplikasyonlarını önlemek için 1981’den bazı ülkelerde verilen bir ilaçtır. Rahim içindeyken maruz kalan kadınlarda rahim ağzı kanseri de dahil olmak üzere bazı sağlık sorunları riski artar.
65 Yaş Üzeri; Son 10 yıl içinde ardışık olarak yapılan şu testlerde (testlerden sonuncusu en azından son 5 yıl içinde yapılmış olmalıdır.) sorun saptanmamışsa tarama bırakılabilir:
- 3 Pap-Smear
- 2 HPV-Test
HPV aşısı yapılmış olsanız da tarama yaptırmaya devam etmelisiniz.
Rahminiz rahim ağzı bırakılarak çıkarılmış ise taramalara devam etmelisiniz.
Rahim Ağzı Kanseri Taramasında İstisnai Durumlar
Rahim ağzı kanseri açısından yüksek risk olan şu durumlarda tarama yılda bir yapılmalıdır.
- HIV (AIDS Virüsü) pozitif olanlar
- Bağışıklık sistemi zayıf olanlar: Kemoterapi, kortizon tedavisi
- Önceden rahim ağzı kanseri bulunması
- Anne karnında DES’e maruz kalma durumunda
Rahimi alınmış olanlarda;
Histerektomi geçirdiyseniz (rahim ve bazen serviksin cerrahi olarak çıkarılması), aşağıdaki durumlar dışında rahim ağzı kanseri taramasına ihtiyacınız yoktur:
- Histerektomi yapılmış ama serviksi çıkarmamışsa (subtotal histerektomi). Rahim ağzınızın histerektomi sırasında çıkarılıp çıkarılmadığından emin değilseniz, bunu belirlemek için sizi muayene yapılabilir.
- Rahim ağzı kanseri veya kanser öncüsü (displazi) nedeniyle histerektomi yapıldı veya 65 yaşından sonra tarama gerektiren anormal bir Pap veya HPV testi geçmişiniz varsa. Rahmi, rahim ağzı kanseri, CIN II veya III nedeniyle alınanlarda cerrahi sonrası 20 yıl süre ile taramalara devam edilmelidir. 20 yılın sonunda; son 10 yıl içinde ardışık olarak yapılan 3 Pap-Smaer veya 2 HPV-Test (testlerden sonuncusu en azından son 5 yıl içinde yapılmış olmalıdır) sonucunda sorun saptanmamışsa tarama bırakılabilir.
- Annenizin hamileliği sırasında DES’ye maruz kaldınız.
Rahmi bu durumlar dışında nedenlerle alınmış olanlarda taramaya devam etmek gerekli değildir.
Gebelerde;
Gebelerde tarama ilk üç ayda yapılmalıdır. İlk üç ayda yapılan smear almanın düşük veya bebek ölümüne yol açmadığı kesindir. Ancak leke tarzı kanama olabilir.
Gebelikte salgılanan hormonlar neticesinde rahim ağzı kanserleri riskinde artış meydana gelir. Bu nedenle gebelere ilk aylarında smear testi uygulanarak böyle bir durumun varlığı araştırılır.
