Over Kanseri Tedavisi

Doktorunuzdan over (yumurtalık) kanseri olduğunuzu duyduğunuz andan itibaren kendi içinizde büyük bir mücadele ve yolculuğa başlarsınız. Bu hastalıkla yalnız başınıza savaşırken, sizin dışınızda aynı tanıyı alan binlerce başka kadın olduğunu bilmek yardımcı olacaktır. Bütün bu kadınlar gibi sizin de over kanseri hakkında birçok sorunuz olacaktır. Bu bölüm over kanseriyle birlikte yaşarken ve mücadele ederken aklınıza takılabilecek ve en sık sorulan sorulara kısa yanıtlar bulmanızı sağlayacaktır.

Tedavi

Debulking Cerrahisi

• Maksimal cerrahi: Gözle görülür tümör kalmaması.
• Optimal cerrahi: Kalan tümör çapının 1 cm altında olması.
• Suboptimal cerrahi: Kalan tümör çapının 1 cm üstünde olması.

First Line Kemoterapi

• Karboplatin + Taxan: Maksimal veya optimal cerrahi yapılmış vakalarda.
• Karboplatin + Taxan + Bevasizumab (7.5-15 mg/kg): Suboptimal cerrahi yapılmış vakalarda.

İdame kemoterapiye 12 ay veya progresyona kadar devam edilir.

Kemoterapi Sonrası Değerlendirme

• Progresif Hastalık: Kemoterapi sırasında ilerleyen hastalık.
• Refrakter Hastalık: Kemoterapiye cevap vermeyen veya kısmen cevap veren hastalık.
• Reküren Hastalık (Relaps): Klinik tam cevaptan sonra progresyon.

Reküren Hastalıkta Kemoterapi

Tedavi Ekibi

Sizin hastalığınızla mücadeleyi yürütecek insanların hepsi bir orkestra ise jinekolog bu orkestranın şefidir. Dolayısıyla bu orkestrayı yöneten doktorunuzu seçerken sadece hastalığınızı tedavi edebilecek olmasını değil, kişiliğini ve sizin ihtiyaç ve isteklerinize yanıt verebilecek olmasınıda gözönünde bulundurmalısınız.

Bu ekipteki diğer elemanlar ise şunlardır:

• Medikal onkoloji uzmanı (dahiliye uzmanı olduktan sonra kanser tedavisi konusunda bir üst eğitim almış kişi),
• Radrasyon onkolojisi uzmanı (kanserin ışın tedavisi yoluyla iyileştirilmesiyle uğraşan uzman),
• Kanser tedavisi konusunda tecrübeli ve eğitimli hemşire,
• Sosyal hizmet uzmanları,
• Fizyoterapi uzmanı
• Dietisyen.

Size konulan teşhisin ve planlanan tedavinin doğru olup olmadığını ikinci bir ağızdan kontrol etmeyi birçok hasta gibi isteyebilirsiniz, bu ayrıca sizin uyum sağlayacağınız doktoru ararken seçenekleri görmeniz açısından da yararlıdır. Ancak birçok hasta değişik nedenlerden dolayı bu ikinci görüşü almaya gerek duymaz. Bu nedenler; doktorlarının kırılmasından korkmak, ikinci bir masraf yapmamak, yada kapı kapı dolaşacak enerjiye sahip olmadığını düşünmek gibi sıralanmaktadır. Bu karar tamamen size kalmıştır, eğer ikinci yada üçüncü bir görüş de ilk tanınızı ve tedavi planınızı doğruluyorsa bu sizin için rahatlatıcı ve güven verici olacaktır.

İkinci bir görüş almaya karar verdinizse ikinci doktora soracağınız sorular şunları içermelidir:

• İlk tanıya katılıyormusunuz?
• Sizin önereceğiniz tedavi planı nasıl olacaktır?
• Eğer farklı bir tedavi planı öneriyorsa neden farklı olduğu?

Doktor Kontrollerine Hazırlanmak

Sorularınıza yanıt bulmak tedavi için önemli bir adımdır.

Kanser olduğunuzu öğrenmek zihninizin içinde fırtınalara, uçuşan sorulara, korkulara ve şüphelere yol açacaktır. Bu soru, korku ve şüphelerin hepsini bir anda çözmek mümkün olmasa da doktorunuzla ve ekibin diğer elemanlarıyla konuşmak çözüme doğru atılmış önemli bir adım olacaktır. Bu yüzden dürüst, açık sözlü ve anlaşılır bir biçimde düşüncelerinizi ekiple paylaşın, iyi bir dinleyici ve öğrenci olmanız gerektiğini de unutmayın. Sağlık ekibinizle olan iletişimin iki taraflı olması gerektiğini unutmayın. Kanser hastalarının çoğu kendilerini tedavi edebilmek için çalışan ekiple dürüst ve sağlıklı bir iletişim içine girmelerinin kendilerine daha fazla huzur ve güven sağladığını ve rahat ettiklerini ifade etmektedirler.

Sağlık Ekibiyle Açık Bir Dialog Kurmak

Tecrübeli, nazik, hoşlandığınız bir insan karakterine sahip, siz istiyorsanız ailenizi de tedavinin içinde tutacak ve size zaman ayrıabilecek bir doktorunuz olsun.

Doktorunuzla görüşmeden önce sorularınızı bir kağıda not edin.

En önemli sorunuzu önce sorun.

Bazı sorularınızın yanıtları sizi üzebilir, dolayısıyla gerçekten yanıtı duymaya hazır olduğunuz soruları sorun.

Bütün sorularınızın yanıtlarını alma hakkınız vardır, çok fazla teknik içerikli yanıtları kabul etmeyin açıklama isteyin.

İmkanınız varsa hastalığınız ve sorularınız hakkında önceden okuyun ( İnternet yada tıp kütüphaneleri, sağlık ansiklopedileri).

Yanınızda görevi sadece dinlemek olan bir yakınınız olsun, hatta bir ses alma cihazı bile daha sonra aldığınız yanıtları tekrrar dinleyebilmek için yararlı olabilir.

Organize Olmak

Over kanseri hakkında öğreneceğiniz çok şey var, bu yüzden, planlı ve programlı olun:

Bir defter tutun,

Yapılacaklar listesi tutun,

Tedavi planınızı ve randevularınızı kayda geçirin.

Seçeneklerinizi Anlamak

Tanınızı anladığınızdan emin olun:

Eğer kendinizi tanınızı anlamamış hissediyorsanız, doktorunuzla tekrar bir görüşme isteyin. Temel şeyleri anlamadıysanız bundan sonraki gelişmeleri hiç anlayamazsınız. Doktorunuzun söylediklerini tam anladığınızdan emin olun, yanlış anlamalara yer bırakmayın. Unutmayın sorularınızı sormak ve yanıtlarını istemek en doğal hakkınızdır. Doktorunuza sorabileceğiniz ve sıkça sorulan sorular şunlardır:

• Bana over kanserini anlatırmısınız.
• Bütün over kanserleri aynımıdır?
• Evreleme nedir, benim evrem nedir?
• Başka testler yapılacak mı?
• Bu hastalık vücudumun hangi bölgelerini etkilemiş?
• Tedavi seçeneklerin neler?
• Benim için en uygun tedavi seçeneği ne? Bu seçenek en son ve hastalığıma ve evreme en etkili tedavi şekli mi?
• Daha önce benim hastalığım ve evremden hastalarınız oldu mu?
• Klinik çalışma nedir? Şu anda yürütülen ve over kanserine yenilik getirmesini beklediğiniz bir çalışma var mı? Nasıl ulaşabilirim?
• Tedavim ne sıklıkla ve ne kadar sürede yapılacak?
• Alternatif yada tamamlayıcı tedviler öneriyormusunuz?
• Tedavimin ne kadara mal olacağını ve bana yük getirp getirmeyeceğini öğrenebilirmiyim?
• Tedavinin yan etkileri olacak mı? Bunlarla nasıl başa çıkabilirim?
• Çalışabilecekmiyim, çalışacaksam günlük normal çalışma ve işlerime ne zaman dönebilirim?
• Ekzersiz yapabilecek miyim? Cinsel hayatımı devam ettirebilecek miyim?
• Herhangibir diet uygulamam gerekecek mi?

Klinik Çalışmalar

Over kanseriyle ilgili klinik çalışmalar:

Birçok kanser tedavi merkezinde erken ve ileri evre over kanserleri için yürütülmekte olan klinik çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmalarda araştırmacılar henüz kanıtlanmamış tedavi metodlarını ve ilaçları denemektedir. Bu çalışmalar belli kısıtlı şartları yerine getiren yani istenen hastalık özelliklerini taşıyan kadınları kabul edebilmektedir. Hastaların denek olarak kullanılmaması ve hasta hakları ve sağlığının tehlikeye atılmaması için bu tür çalışmalar çok sıkı devlet kontrolu altında tutulmaktadır. Birçok ileri evre over kanseri hastasının dirençli yada tekrarlayan kanser nedeniyle bugün uygulanan tedavilerden yarar görmemeleri sonucu bu klinik çalışmalarda umut aradıkları bilinmektedir.

Klinik çalışmaların temel özellikleri:

• Klinik çalışma hastalıkla savaşabilmek için denenen yeni bir yöntem yada ilacın konu edildiği bir araştırmadır.
• Her kanser hastası her klinik çalışma için uygun değildir.
• Klinik çalışmalara katılanlar henüz piyasaya çıkmamış ilaç yada yöntemleri deneyen ilk hastalar olurlar.
• Bu çalışmalar araştırmadır ve yan etkileri de bulunur ve bunlar da araştırılır.
• Hastalar her istedikleri zaman çalışmadan çekilebilirler.
• Klinik çalışmalara dahil olan hastalar o gün için bilinen standart tedaviyi alan hastalara göre daha sıkı ve dikkatli izlenir.

Bir klinik çalışmaya dahil olmak sizin için uygunmudur?

Bir klinik çalışmaya katılmanız olası ise doktorunuza şu soruları sorabilirsiniz.

• Siz bu çalışmaya katılmak için uygunmusunuz?
• Bu klinik çalışmadaki tedavi standart tedaviden hangi açılardan farklı?
• Araştırmacılar bu yeni çalışmanın neden yararlı olabileceğini düşünüyorlar?
• Bu protokol yada bileşenleri daha önce hiç denenmişmi?
• Bu çalışmanın sorumlu yürütücüsü kimdir?
• Bu protokolde kullanılan ilaçların yan etkileri nelerdir? Bunlarla nasıl başedebilirim?
• Bu öalışma için başka bir şehre yada merkeze gitmem gerekecekmi?
• Bu çalışma bana yeni bir maddi yük getirecek mi?

Tamamlayıcı Tedaviler

Bu Tedaviler Bana Uygun Mu?

Tamamlayıcı tedaviler klasik tedavinin yanısıra kullanılan tedavi metodlardır. Bu amaca yönelik birçok yöntem mevcutsa da hepsinin ana felsefesi vücutta bir sorun var4sa bütün vücudun tedavi edilmesi esasına dayanır. Bunlardan bazıları kendini iyileştirme, vücudunn savunma mekanizmasının güçlendirilmesi, ve enerji kazanmaya yönelik tedavilerdir. Over kanserli hastaların çoğu kanserle olan savaşlarını güçlü kılmak için bu yöntemlerden bazılarını kullanır. Bu sayede hastalıktan kaynaklanan psikolojik stressi azaltmak, ve yan etkileri azaltmak mümkün olmaktadır.

Bu Tedaviler Nelerdir?

Akapunktur: Çin kaynaklı bir tedavi metodudur. Vücudun enerji noktaları olduğu kabul edilen vücud bölgelerine küçük iğneler batırılması şeklinde uygulanır. Ülkemizde pek yaygın değildir, ve hastaların umutlarının kullanılabilmesi de söz konusudur.

Meditasyon: Eski çağlardan gelen ve uzak doğu kaynaklı bir rahatlama ve stress atma yöntemidir.

Homeopati: Doğa kaynaklı bitki ve hayvan ürünlerinin hastanın belirti ve şikayetlerine yönelik olarak kullanılmasıdır.

Masaj: Kas gerginliğini azaltmak, dolaşımı hızlandırmak amaçlı masaj uygulamalarıdır.

Tamamlayıcı tedavilerin güvenli kullanımı!

Ağrı tedavisi için etkinliği kanıtlanmış ve bilimsel olarak gösterilmiş olan akapunktur dışındaki destekleyici tedavilerin etkinliği tartışmalıdır. Bu yüzden hasta olarak bu tip bir tedaviye yönelmek istiyorsanız bile bunu doktorunuzla ve sağlık ekibiyle konuşun.

Bu tamamlayıcı tedavi benim klasik kanser tedavimi etkiler mi?

• Benim tıbbi durumumu nasıl etkiler?
• Bu metod nasıl etki göstermekte, mekanizması nasıldır?
• Bu metod bilimsel olarak incelenmiş midir?
• Bu yöntemi kullanan diğer kanser hastalarıyla görüşmem mümkünmüdür?
• Bu yöntemi uygulayacak kişi bir diplomaya sahipmidir?
• Bu kişiye ihtiyacımız olduğunda nasıl ulaşılabilir?
• Bu ek tedavi bana ne kadar bir maddi yük getirecek?

Internette Hastalığımla İlgili Bilgilere Ulaşma

Günümüzde gelişen modern teknolojinin sağladığı imkanlar tüm dünyadaki hemen hemen her konuda bilgi kaynaklarına vede kanser konusundakilere ulaşmak çok kolay hale gelmiştir. Ancak ulaşılan bilginin güvenilir ve güncel olması da ana şartlardan biri olmalıdır. İnternet üzerindeki bilgi ve öneriler herhangibir uzmanlar kurulu yada otorite tarafından incelenmediği ve denetlenmediği için özellikle sağlık alanındaki öneri ve bilgilerin güvenilirliği tam değildir. Konusunda uzman bir doktordan tıpla uzaktan yakından ilgisi olmayan bir kişiye kadar herkes Web sayfası açabilir ve istediği önerileri yapabilir. Kansere yakalanmanın verdiği korku ve arayış içindeki hastalar bu tip insanların önerdiği bilimsel olmayan ve denenmemiş yöntemlerden zarar görebilirler. İnternet üzerinde hastalığınızla ilgili bilgi ve önerileri en güvenilir olarak konuyla ilgili kar amacı gütmeyen kuruluşlardan , tıp merkezlerinden, üniversite hastanelerinden, ve devlete bağlı kanser merkezlerinden elde edebilirsiniz. Bu bilgileri şu sorularla test edebilirsiniz:

• Bu bilgi ve öneriler güvenilir tıp dergilerine mi dayanmaktadır?
• Bunlara referans gösterilmiştir?
• Bilgilerin tarihi güncel midir?
• Bu bilgileri kim yada hangi kuruluş sağlamaktadır?
• Bu kişi yada kuruluş yasal mıdır?
• Bu bilgi ve önerileri internette yayınlayan kişi yada kuruluş hakkında doktorunuz ve ekibi ne düşünüyor?

Kanserle İlgili Organizasyonlara Erişim

Over kanseri ile ilgili öğreneceğiniz bir çok şey mevcuttur, bunları öğrenmek için de en iyi kaynaklar kendilerini bu işe adamış kuruluşlardır. Bu kuruluşların çoğu over kanseriyle mücadeleyikazanmış insanlar tarafından yürütülür. Bu kişiler yararlı bilgilerin yanısıra tecrübe ve desteklerini de size aktarabilirler.

AMERICAN CANCER SOCIETY

www.cancer.org

A.B.D de kansere karşı mücadeleyi ülke çapında yürüten bir gönüllü kuruluştur. Kitapçıklar, kitaplar, ve diğer basın ürünleriyle ayrıca web sayfası yoluyla da mücadelesini yürütmektedir.

CANCER CARE

www.cancercare.org

Kanserli hastalara ve yakınlarına duygusal desteğin yanısıra, bilgi ve danışmanlık veren gönüllü bir kuruluştur

JİNEKOLOJİK KANSER VAKFI

www.wcn.org

Amerikan Jinekolojik Onkologlar Cemiyeti tarafından kurulan ve kanserle mücadeleye kaynak yaratmayı amaçlayan bir kuruluştur.

SERVİKAL PATOLOJİLER VE KOLPOSKOPİ DERNEĞİ

www.trsccp.org

Türkiye’deki Jinekolog Onkolog’ların servikal kanser alt grubu oluşturmak ve ulusal bazda arama, taramaya bilimsel destek vermeyi amaçlayan bir kuruluştur.

Tedaviye hazırlanmak

Bir tedavi planına (yaygın kullanımıyla tedavi protokoluna) karar verildiği andan itibaren bu tedaviyi günler ve saatler olarak planlamak ikinci adım olmalıdır. Bu zaman şemasının oluşturulması için sağlık ekibinizle beraber çalışın. Bu zaman şemasında çok katı olmayın, gerek hasatne şartlarından gerek sede sizden kaynaklanabilecek plan değişiklikleri için bir esneklik bırakın. Başlamadan önce şu soruları kendinize sorun:

• Beni bekleyen şeyler neler?

• Bu zaman dilimi içinde tedavimle çakışmasını istemediğim özel gün ve zamanlarım ( düğün, bayram, doğumgünü) varmı?
• Hangi günler ve günün hangi zamanı benim için en uygun tedavi zamanı olur?
• Bana bu tedaviyi hangi kişiler verecek? Tedaviyi sağlık ekibinin hangi üyelerinin verceğini ve rollerinin ne olacağını öğrenin.
• Doktorumu her seferinde görecekmiyim? Bu her seferinde gerekli olmayabilir, böyle bir beklentiye girip hayal kırıklığı yaşamamak için bu bilgiye baştan ulaşın.
• Tedavimin her bölümü için yanımda bir aile bireyi yada arkadaş olmalı mı? Eğer bu size destek sağlayacaksa bu isteğinizin mümkün olup olmadığını sağlık ekibinize danışın.
• Tedavi sonrası eve gidebilmeniz için bir yardımcı yada araca ihtiyacınız olacak mı? Ulaşım sorun olabilir, bunu gözönünde bulundurun.
• Tedavi sonrasında bir süre için hastanede yatmanız yada evde yatmanız gerekecek mi? Planlarınızı ve hazırlığınızı yapabilmeniz için bu ayrıntıyı öğrenin.
• Tedavi şemanız esnek mi?Tedavinizi yaşadıkça ne zaman iyi hissettiğinizi, ne yaparsanız yada neyi ne zaman uygularsanız daha iyi hissettiğinizi öğreneceksiniz dolayısıyla bu tecrübelerinizi tedavi şemasına ufak değişiklikler halinde aktarmanıza fırsat tanınıp tanınmayacağını öğrenin.

Tedavi Şeması

Over kanseri tedavisi geçiren kadınların ortak tecrübesi tedavi şemasının ve yaşadıklarının bir kağıt üstünde olmasının, ne yaşadıklarının ve neler planladıklarının gözleri önünde bulunmasının çok yararlı olduğudur. Ayrıca tedavinin bitimine kalan süreyi bir geri sayma olarak değerlendirmek de sürenin kolay geçmesine yardım etmektedir. Bu tablo üstüne aldıklarınızın yanında alacağınız tedavinin tipini de yazabilirsiniz (örneğin radyoterpi, kemoterapi vs)

Yapay Menopozdan Sonra Hayat

Over kanseri tedavisi içinde cerrahi olarak yumurtalıklarınız alınacağı için henüz menopoza girmemiş kadınlar cerrahi menopoz denen olayla karşı karşıya kalacaklardır. Doğal menopoz kadından kadına değişmekle beraber genelde 45-50 yaşları arasında kadını çocuk doğurma yeteneğini kaybetmesiyle sonuçlanan bir değişimdir. Normal menopoz geniş bir zaman dilimine yayılır, ve yumurtalıkların yumurta ve kadınlık hormonu üretimini yavaş yavaş azaltmasıyla gerçekleşir, oysa cerrahi menopozda bu olay bir gün içinde olur. Belirtiler normal doğal menopoza benzese de daha şiddetli hissedilir:

• Sıcak basmaları: ani bir sıcak hissetmedir. Bu sırada kızarma ve terleme de olabilir, bu durum 30 dakikaya kadar sürebilir.
• Vajinal kuruluk: kadınlık hormonunun azalması sonucunda vajen duvarı incelir ve kurur, bu da seksüel ilişkinin zorluğuna ve ağrıya neden olabilir.
• Hormon azalması nedeniyle seksüel ilişki isteği azalabilir.
• Ruhi durmunuzda değişiklikler olabillir.

Bunların dışında estorjen azalmasına bağlı olarak kemik erimesi (osteoporoz) ve kalp hastalıklarına yatkınlık artar. Bu etkileri ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için doğal menopozda kullanılan hormon tedavisinin kanserli hastalarda da kullanımı kişiye ve duruma göre ayarlanması gereken bir konu olduğu için bu konuyu doktorunuzla konuşmalısınız.

Menopoz belirtileriyle baş edebilmek için:

Sıcak basmaları için:

• Kıyafetleriniz sıcak hissettiğinizde çıkarabileceğiniz katlar halinde giyinin.
• Sıcak hissettiğinizde soğuk bir içecek için.
• Yatağınızın başında bir buz torbası bulundurun.
• Pamuklu giysiler ve çarşaflar kullanın.
• Kafeinli içecekler, alkol, sıcak içecekler ve yiyeceklerden uzak durun.
• Sıcak ortamlarda bulunmayın, serin duşlar yapın.

Vajen kuruluğu için:

• Seks sırasında daha rahat olmak için kayganlaştırıcılar yada nemlendiriciler kullanın, bunları her eczanede bulabilirsiniz.

Seks isteğindeki azalma için:

• Bu durmua yol açan hormonu ilaç şeklinde içmek için doktorunuzla konuşun.

Diğer belirtiler için:

• Eksersiz yapın.
• Ruhen iyi hissetmiyorsanız doktorunuzla bir ilaç alımı için görüşün.

Seksüel İlişki Aklınıza Gelen En Son Şeyse

Hastalığın getirdiği stres nedeniyle seks isteğiniz azalmış yada sıfıra inmiş olabilir. Ayrıca isteğiniz olsa bile yorgunluk, halsizlik ve diğer yan etkiler nedeniyle buna haliniz olmayabilir. Seksüel isteğinizin azaldığı bu dönemde eşinizin desteğine hiç ihtiyacınız olmadığı kadar muhtaçsınızdır. Eşinizin sizi, sizin de eşiniz anlayabilmeniz için en doğru yol sorunları ve görüşleri paylaşmaktır, eşinizle çekinmeden ve utanmaksızın konuşun. Seks dışı birliktelikler de sizi ve eşinizi mutlu edebilir (elele tutuşmak, birbiriniz öpmek gib şeyler de sevginizi gösterebilir unutmayın).
Cinsel hayatınızı tekrar başlatmak istediğinizde:

• Eşinize ne istediğinizi ve nereye kadar istediğinizi anlatın.
• Eşinizin de size zarar vermekten korkuyor olabileceğini unutmayın, bazı eşlerin kanser kapmaktan korktuklarını söyledikleri bile görülmüştür, bu tip yada başka kaygıları doktorunuzla yada başka bir sağlık danışmanı ile konuşabilirsiniz.
• Seksüel ilişkinin birleşme dışında öğeleri olduğunu unutmayın, seks sadece birleşme değildir.
• Cinsel ilişki öncesi ve sonrasında dinlenin, kendinizi en iyi hissettiğiniz zamanı sekse ayırın.
• Cinsel ilişki öncesinde ve sırasında kendinizi yormnayacak bir pozisyon seçin.
• Birleşme sırasında nemlendirici yada vazelin gibi kayganlaştırıcılar kullanın.
• Hem siz hem de eşiniz seks öncesinde ve sonrasında banyo yapın, bu enfeksiyon kapma riskini azaltır.

Aileye ve Arkadaşlara Haber Vermek

Bu haberi yakınlarıza söylemek, kanser korkularınızı paylaşmak sizi rahatlatacağı gibi yakınlarınızın size destek olmak için neler yapabileceklerini ayarlamalarına da fırsat verir. Günlük aktivite ve ihtiyaçlarınıza yardım etmek, sizdeki değişiklikleri anlayabilmek, ve umudu paylaşmak açısından en doğrusu teşhisinizi yakınlarınızdan saklamamaktır.

Kimlere Söylemelisiniz?

Bu tamamıyla kişisel bir seçimdir. Bunu şu soruylada belirleyebilirsiniz; “Çevremden kim bu hastalığa yakalansaydı benim haberim olması gerektiğini düşünürdüm?”. Herkesin durumu ve şartları farklıdır, bazı hastalar sadece ailesiyle paylaşırken, bazıları tüm arkadaşlarının bunu bilmesi gerektiğine inanır.
Başkalarına söylerken size yardımcı olacak ipuçları:

• Açık ve direk söyleyin.
• Size insan olarak yakın hissettiklerinize yüzyüze söyleyin.
• Diğer çevrenizdekilere mektup, telefon gibi yollarla haber verin.
• Düşünce ve hisleriniz açıkça söyleyin yardım ve işbirliği istediğiniz konuları da belirtin.
• Hastalığınızı söylediğinizde alacağınız tepkilere –bazıları çok şaşırtıcı olabilir- hazırlıklı olun.
• Kanser hastası olan başka insanların bu evredeki tecrübelerini ve öğütlerini alın.
• Kime, nerede, ne zaman, ve nasıl söyleyeceğiniz konusunda duygularınıza güvenin.

Çocuklarınızın Anlamasına Yardımcı Olun

Ailedeki herkes hastalığınıza çeşitli tepkiler verecektir ama çocukalrınız için bu daha önemlidir, bu yüzden hastalığınız ile ilgili bilgi ve gelişmeleri onlarla paylaşın. Bu onların sizdeki değişimleri anlamasına ve kabul etmesine yardım eder. Unutmayın özellikle küçük yaştaki çocuklar olayları olduğundan daha kötü ve korkutucu olarak yorumlar. Çocuklarınızla güven verici, açıklayıcı ve sevgi dolu bir iletişim kurun.

Sıkça Sorulan Sorular

Çocuklarıma ne zaman söylemeliyim? Teşhisiniz konduktan sonra mümkün olduğunca erken söyleyin.

Bu konuyu çocuklarıma kim söylemeli? En iyisi sizin söylemenizdir, ama kendinizi kötü hissediyorsanız bunu başka bir yetişkin de yapabilir (kocanız, büyükanne, büyükbaba, yakın bir aile dostu).

Gerçeğin ne kadarını söylemeliyim? Ne söyleyeceğiniz, ve kullanacağınız üslup konuştuğunuz her çocuğun yaşına göre değişir, bunu siz belirlemelisiniz.

Çocuklarımın yaşı farklı olsa da hepsine ortak söylenmesi gerekenler nelerdir?

Kanserinizin türünü ve tedavi görmeniz gerektiği.

Saçlarınızın döküleceği ve bir süre yorgun hissedeceğinizi.

Kanserin kimsenin hatası olmadığını.

Size yakın olmakla yada dokunmakla kanserin bulaşmayacağını.

Evde bazı değişiklikler olabileceği, bazen hastanede yatmak zorunda kalabileceğinizi ama yinede çocukların her türlü ihtiyacının babaları ve yakınlar tarafından karşılanacağını.

Size sormak yada söylemek istedikleri bir şey olup olmadığını.

Çocuğunuz bu hastalık yüzünden sizin ölüp ölmeyeceğinizi yaşına bağlı olarak sorabilir, hem dürüst olmalı hem de onlara cesaret ve umut aşılamalısınız. Onlara kanserin bir hastalık olduğunu ve ölümle eş anlamlı olmadığını anlatın.

Çocuğunuzun öğretmeninin ve okul yöneticisinin bunu bilmesi onun mücadelesine katkıda bulunmaları açısından yararlı olabilir.

Çocuklarınıza ne söylediğiniz kadar nasıl söyleyeceğiniz de önemlidir, örneğin konuşmaya başlamanızla ağlamaya başlamanız bir oluyorsa, onlara hastalığınız yüzünden sinirlerinizin bozuk olduğunu ama bundan sonra iyi yada kötü her gelişmeyi dürüstçe onlara katacağınızı söyleyebilirsiniz.