Erken Ergenlik (Adolesan) Dönemi (10-13 Yaş)
- Ergenler bu dönemde ayna karşısında uzun vakit geçirirler.
- Aynı cinsiyetten kişilerle yakın arkadaşlıklar kurma eğilimi fazladır.
- Soyut düşünebilme yeteneği gelişmeye başlar.
- Duygusal dalgalanmalar sık görülür.
Erken ergenlik döneminde; fiziksel ve cinsel gelişimin başlaması ile oluşan değişimlerin beraberinde psikososyal değişimler de gözlenmektedir. Ergen, bu dönemde temel olarak fiziksel değişimleri özümsemeye ve bağımsızlık için mücadele etmeye çalışır. Kız ergenlerin fiziksel ve cinsel gelişimi erkek ergenlere göre daha erken başladığı için psikososyal ve duygusal değişimleri de bir iki yıl önce ortaya çıkar.
Bağımsızlık-Bağımlılık Mücadelesi
Erken ergenlik dönemi, aileye olan bağımlılığın bağımsızlık davranışı şeklinde değiştirilmesi çabalarının başlangıcıdır.
- Duygusal dalgalanmalar,
- Kendini ifade etme yeteneğinde artma,
- Ailesinin aktiviteleri ile daha az ilgilenme, eleştiri ya da tavsiyelerine uymada isteksizlik gösterme,
- Başka bir desteğe sahip olmadan aileden ayrılma ortamı oluşturma ve bunun da aile içinde bazı sorunlara yol açması,
- Aile dışında yeni insanlar arama.
Beden İmajı Algısı
Ergen, hızlı büyüme ile vücudunda olan değişimleri kafasına takar ve normal olup olmadığını sorgular.
- Kendisini sorgulama,
- Dış görünüşü ve çekiciliği konusunda emin olamama,
- Sıklıkla kendi bedenini başkaları ile karşılaştırma (beden algısı oluşturma sürecinde yanlış beslenme alışkanlıkları edinilebilir. Bu da beslenme bozukluklarına yol açabilir),
- Cinsel anatomi ve fizyoloji ile ilgilenme, âdet görme (menstrüasyon) ya da boşalma (ejakülasyon), elle doyum (mastürbasyon), meme ya da penis büyüklüğü hakkında endişe etme.
Akran Grup İlişkisi
Aileden uzaklaştıkça arkadaşların yanında kendini daha iyi hissetmeye başlarlar.
- Yalnızca aynı cinsiyetten arkadaş edinme, aynı zamanda homoseksüel olma korkusu ya da ilişkileri konusunda kaygı duyma,
- Arkadaşlarına karşı çok fazla duygusal ve hassas olma,
- Ara sıra karşı cinsten arkadaşlıklar kurma.
Kişilik Gelişimi
Fiziksel büyümenin hızlı olması ile bilişsel özelliklerde de gelişme gözlenir. Bu dönemde, ergen gelecek için hazırlanmakta ve başarılı olması beklenmektedir.
- Soyut kavramları anlama,
- Sıklıkla hayal kurma (sık hayal kurma sağlıklı olmamakla beraber; hayal kurmanın ifade etme, problemleri çözme, yaşamın farklı yönlerini yaratma gibi yararlar sağladığı bilinmektedir),
- Zihinsel ve fiziksel kapasitesinin dışındaki bir aktiviteyi gerçekleştirme isteği,
- Otoriteyi sorgulama, aile ya da öğretmenin dayanma derecesini test etme,
- Daha fazla özel yaşama sahip olma isteği (bu dönemde günlük tutma önemlidir),
- Cinsel isteklerin ortaya çıkması, açık saçık konuşma ve şakalar yapmaya eğilimin artması,
- Kendi değer yargılarını geliştirme,
- Kendi isteklerini kontrol edememe (risk alma davranışları; sigara, alkol, madde kullanımı, kontrolsüz cinsel deneyim vb.)
- Bulunduğu durumunu abartmak (çok yalnız hissetmek, problemlerinin çok büyük olduğunu düşünmek).
