Transvaginal ultrason ile servikal uzunluk \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fcnde dikkat edilmesi gereken hususlar:<\/p>\n
\u00d6l\u00e7\u00fcm\u00fcn tekrarlanabilirli\u011fi: Servikal uzunluk \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc ki\u015fiye g\u00f6re de\u011fi\u015febilece\u011fi gibi ayn\u0131 ki\u015finin \u00f6l\u00e7\u00fcmleri de farkl\u0131 olabilir fakat \u00e7al\u0131\u015fmalar g\u00f6stermi\u015ftir ki ayn\u0131 ki\u015finin ve farkl\u0131 ki\u015filerin \u00f6l\u00e7\u00fcmleri aras\u0131ndaki fark 4 mm den az olup % 95 gibi y\u00fcksek bir \u00f6zg\u00fcll\u00fck g\u00f6sterir.<\/p>\n
Teknik<\/p>\n
Servikal uzunlu\u011fun transvaginal ultrason ile \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc en do\u011fru yakla\u015f\u0131md\u0131r.<\/p>\n
Transabdominal ultrason ile serviksin g\u00f6r\u00fcnt\u00fclenmesi \u00f6zellikle de k\u0131sa serviksin g\u00f6r\u00fcnt\u00fclenmesi y\u00fcksek oranda ba\u015far\u0131s\u0131zl\u0131k g\u00f6sterir.<\/p>\n
Transperineal yolla curvilinear probun sagital olarak labia majoralar aras\u0131na yerle\u015ftirilmesi y\u00f6ntemi ile serviks g\u00f6r\u00fcnt\u00fclenebilir. Translabial transperineal ultrason ile hastalar\u0131n %80 inde serviksi g\u00f6r\u00fcnt\u00fclemek m\u00fcmk\u00fcn olup yap\u0131lan \u00f6l\u00e7\u00fcmler transvaginal ultrason ile yap\u0131lan \u00f6l\u00e7\u00fcmlere y\u00fcksek oranda benzerlik g\u00f6sterir.\u00a0Ancak transperineal yol ile vakalar\u0131n %20 sinde serviksi g\u00f6r\u00fcnt\u00fclemek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Eksternal veya internal osu g\u00f6r\u00fcnt\u00fclemek yar\u0131 saydaml\u0131k nedeniyle transd\u00fcserin vertikal hareketine veya lateral ang\u00fclasyon ve rotasyonuna ra\u011fmen m\u00fcmk\u00fcn olmamaktad\u0131r.<\/p>\n
E\u011fri serviks<\/p>\n
Servikal kanal genellikle e\u011fri bir \u00e7izgi \u015feklinde g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Bu durumda tabii ki internal ve eksternal os aras\u0131nda d\u00fcz bir \u00e7izgi olarak al\u0131nan servikal uzunluk \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc t\u00fcm endoservikal kanal\u0131n boylu boyunca \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fcne k\u0131yasla daha k\u0131sad\u0131r. Fakat bunun klinik olarak b\u00fcy\u00fck bir \u00f6nemi yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc e\u011fer serviks k\u0131saysa servikal kanal her zaman d\u00fcz bir \u00e7izgi \u015feklinde g\u00f6r\u00fcnt\u00fclenecektir.<\/p>\n
Servikal funneling<\/p>\n
Servikal funneling, internal os dilatasyonunun sonografik g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fcd\u00fcr.\u00a0Preterm (erken) do\u011fum ile sonu\u00e7lanacak olan servikal k\u0131salman\u0131n bir g\u00f6stergesidir. Servikal uzunlu\u011fun k\u0131sa olarak saptand\u0131\u011f\u0131 hemen hemen her kad\u0131nda internal os’da funnelling g\u00f6r\u00fcnt\u00fclenir.<\/p>\n
Uzun servikse sahip olup ultrason da funnelling g\u00f6steren kad\u0131nlar erken do\u011fum riski ta\u015f\u0131mazlar.<\/p>\n
Servikal uzunluk \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc a\u015fa\u011f\u0131da belirtilen durumlarda \u00f6nemlidir:<\/p>\n
Servikal uzunluk \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fcn\u00fcn preterm (erken) do\u011fuma etkisi<\/p>\n
D\u00fcnyada ortalama y\u0131lda 130 milyon bebek do\u011fmakta ve bu bebeklerin 4 milyonu hayat\u0131n ilk 4 haftas\u0131nda yani neonatal d\u00f6nemde \u00f6lmektedir.<\/p>\n
En belirgin direk neonatal \u00f6l\u00fcm nedenleri<\/p>\n
Geli\u015fmi\u015f \u00fclkelerde neonatal \u00f6l\u00fcmlerin yar\u0131s\u0131ndan erken do\u011fum sorumludur.<\/p>\n
Preterm do\u011fum oran\u0131<\/p>\n
Son 50 y\u0131lda preterm do\u011fum oranlar\u0131 azalmam\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7o\u011fu geli\u015fmi\u015f \u00fclkede, risk fakt\u00f6rleri ve erken do\u011fum mekanizmalar\u0131 konusunda artan ilerlemelere ra\u011fmen y\u00fckselmeye devam etmektedir.<\/p>\n
Preterm do\u011fum oran\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcrememenin iki nedeni vardir:<\/p>\n
Preterm do\u011fum tipleri<\/p>\n
Erken do\u011fumlar\u0131n \u00fc\u00e7te biri preeklampsi ve fetal geli\u015fme gerili\u011fi benzeri t\u0131bbi endikasyonlar nedeniyle iyatrojenik olarak, kalan \u00fc\u00e7te ikisi ise erken membran r\u00fcpt\u00fcr\u00fc veya spontan olarak do\u011fumun erken ba\u015flamas\u0131na ba\u011fl\u0131 ger\u00e7ekle\u015fmektedir.<\/p>\n
37 haftan\u0131n alt\u0131ndaki t\u00fcm do\u011fumlar preterm (erken) olarak tan\u0131mlan\u0131rken, preterm do\u011fumda kendi i\u00e7inde gebelik haftas\u0131na g\u00f6re 4 gruba ayr\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
Yenido\u011fan \u00f6l\u00fcm oranlar\u0131<\/p>\n
Fetal \u00f6l\u00fcm ve handikap riski \u00f6zellikle ekstrem, erken, \u0131l\u0131ml\u0131 ve orta subgruplar\u0131nda artm\u0131st\u0131r. 34 haftadan \u00f6nce ger\u00e7ekle\u015fen spontan do\u011fumlar\u0131n genel prevalans\u0131 %1 dir.<\/p>\n
Preterm do\u011fum taramas\u0131<\/p>\n
34 haftan\u0131n alt\u0131nda spontan olarak do\u011fumu ger\u00e7ekle\u015fen gebe kad\u0131nlar iki grupta incelenebilir.<\/p>\n
Sonu\u00e7 olarak daha \u00f6nce preterm do\u011fumla sonlanan gebelik subgrubuna fokus olan t\u00fcm stratejiler, genel olarak erken do\u011fum oranlar\u0131 \u00fczerinde minimal etkiye sahip olacakt\u0131r.<\/p>\n
\u0130lk do\u011fumu (primipar) olan veya daha \u00f6nce term gebeli\u011fe sahip olan kad\u0131nlar i\u00e7inde erken do\u011fum a\u00e7\u0131s\u0131ndan y\u00fcksek riskli grubu belirlemek icin \u00f6ne s\u00fcr\u00fclen iki strateji vard\u0131r.<\/p>\n
Obstetrik hikaye ve servikal uzunluk \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc ile antenatal tarama<\/p>\n
Obstetrik hikaye ve servikal uzunlu\u011fun kombinasyonu ile olu\u015fturulan model, spontan preterm do\u011fumun tahmininde her iki fakt\u00f6r\u00fcn ayr\u0131 ayr\u0131 de\u011ferlendirilmesine oranla sensitivitesi daha y\u00fcksektir.<\/p>\n
Tarama testi sonucu 5% oran\u0131nda pozitiftir ve bu de\u011fer i\u00e7inde ekstrem vakalarin %70’i, erken vakalarin %45’i, \u0131l\u0131ml\u0131 vakalar\u0131n
\n% 40’\u0131, ve hafif vakalar\u0131n %15’i saptanabilir. %10 tarama pozitif i\u00e7in oranlar ise s\u0131ras\u0131yla %80, %60, %55 ve %30’dur.<\/p>\n
Erken do\u011fumun \u00f6nlenmesi<\/p>\n
Erken do\u011fumun \u00f6nlenmesi konusundaki \u00e7al\u0131\u015fmalar \u00f6zellikle iki grup kad\u0131n \u00fczerine odaklanm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n
Erken do\u011fum hikayesi olan kad\u0131nlarda erken do\u011fumun \u00f6nlenmesi<\/p>\n
A\u015fa\u011f\u0131daki\u00a0stratejiler erken do\u011fumun \u00f6nlenmesinde etkisiz bulunmu\u015ftur:<\/p>\n
A\u015fa\u011f\u0131daki\u00a0iki stratejinin erken do\u011fumun \u00f6nlenmesinde etkinli\u011fi ispatlanm\u0131\u015ft\u0131r:<\/p>\n
Erken do\u011fum hikayesi olmayan fakat tarama testi sonu\u00e7lar\u0131 pozitif olan kad\u0131nlarda erken do\u011fumun \u00f6nlenmesi<\/p>\n
\u0130nflamasyon ve enfeksiyonun \u00f6nlenmesi<\/p>\n
K\u0131sa servikse sahip olan kad\u0131nlarda erken do\u011fumun \u00f6nlenmesi<\/p>\n
Gebeli\u011fin 22-24.haftas\u0131nda 15 mm veya alt\u0131nda serviks saptanan kad\u0131nlarda preterm do\u011fum riskini azaltmak icin iki strateji benimsenmistir:<\/p>\n
Randomize cal\u0131\u015fmalar g\u00f6stermi\u015ftir ki, 25 mm’nin alt\u0131nda servikse sahip\u00a0ikiz gebeliklerde servikal serkilaj erken do\u011fum riskini artt\u0131r\u0131r.<\/p>\n
Erken do\u011fumu \u00f6nleme konusundaki giri\u015fimlerin \u00f6zeti<\/p>\n
Tekiz gebeliklerde tedavinin k\u0131smi ba\u015far\u0131s\u0131na ra\u011fmen, y\u00fcksek riskli gebe grubunda erken do\u011fum oranlar\u0131n\u0131 daha y\u00fcksek oranda azaltma \u00e7abalar\u0131 s\u00fcrmektedir.<\/p>\n
\u0130kiz gebeliklerde 34 haftan\u0131n alt\u0131nda spontan erken do\u011fum oran\u0131 %13’t\u00fcr, bu oran tekiz gebeliklerde %1’tir. \u0130kiz gebelikler \u00fczerinde yap\u0131lan randomize cal\u0131\u015fmalar g\u00f6stermi\u015ftir ki:<\/p>\n
Y\u00f6netim<\/p>\n
Ger\u00e7ek ve yalanc\u0131 do\u011fumun ayr\u0131m\u0131<\/p>\n
Ger\u00e7ek do\u011fum saptand\u0131\u011f\u0131nda<\/p>\n
Erken do\u011fum tehdidi ile ba\u015fvuran kad\u0131nlar genellikle \u015fu \u015fekilde tedavi edilir:<\/p>\n
Erken do\u011fum tehdidinde tokolitiklerin kullan\u0131m\u0131 konusundaki randomize cal\u0131\u015fmalar g\u00f6stermi\u015ftir ki bu tedavi ile gebelik s\u00fcresinde yedi g\u00fcn civarinda bir uzama sa\u011flamak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr fakat erken do\u011fum riskinde anlaml\u0131 bir azalma g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Sonu\u00e7 olarak, tokolitik tedavinin primer amac\u0131, fetal akci\u011fer maturasyonunun artt\u0131r\u0131lmas\u0131 amac\u0131yla uygulanan steroid tedavisinin etkili olabilmesi icin gerekli olan birkac g\u00fcn\u00fcn kazan\u0131lmas\u0131d\u0131r.<\/p>\n
Do\u011fumhaneye a\u011fr\u0131l\u0131 ve d\u00fczenli uterin kas\u0131lmalar ile ba\u015fvuran kad\u0131nlar\u0131n %80’den fazlas\u0131 ger\u00e7ek do\u011fumda de\u011fildir. Takip eden yedi g\u00fcn i\u00e7erisinde do\u011fum ger\u00e7ekle\u015fmeyecektir.<\/p>\n
Ba\u015fka bir metod: Erken do\u011fumun takip eden yedi g\u00fcn i\u00e7erisinde gercekle\u015fip gercekle\u015fmeyece\u011fini \u00f6ng\u00f6rmenin ba\u015fka bir yolu da fetal fibronektin testinin uygulanmas\u0131d\u0131r. E\u011fer test pozitif ise bu gebenin takip eden yedi g\u00fcn i\u00e7erisinde erken do\u011fum riskinin yakla\u015f\u0131k %25 oran\u0131nda oldu\u011funu, e\u011fer test negatif ise bu riskin %1’in alt\u0131nda oldu\u011funu g\u00f6sterir. Servikal uzunluk \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fc ve fetal fibronektin pozitifli\u011fi aras\u0131nda anlaml\u0131 bir ili\u015fki mevcut olup, fetal fibronektin testinin servikal uzunluk \u00f6l\u00e7\u00fcm\u00fcne ilaveten ek bir test olarak erken do\u011fum riskinin tahmininde uygulanmas\u0131n\u0131n, erken do\u011fum \u00f6ng\u00f6rme oranlar\u0131n\u0131 artt\u0131r\u0131p artt\u0131rmayaca\u011f\u0131 konusu halen tart\u0131\u015fmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n