Nas\u0131l ki her yap\u0131 bir plana g\u00f6re in\u015fa edilirse, canl\u0131lar\u0131n da hem olu\u015fumu hem ya\u015fam\u0131 belirli plana g\u00f6re \u015fekillenir. Bebe\u011fi olu\u015fturan annenin yumurta h\u00fccresi ile baban\u0131n tohum h\u00fccresi i\u00e7erisindeki \u00e7ekirdeklerde t\u00fcm v\u00fccudun nas\u0131l olu\u015faca\u011f\u0131n\u0131 ve daha sonra t\u00fcm h\u00fccre, doku ve organlar\u0131n nas\u0131l i\u015flev g\u00f6rece\u011fini tan\u0131mlayan bir plan mevcuttur.<\/p>\n

Kromozomlar<\/h2>\n

Bir kromozomun \u015fematik ve elektron mikroskopik g\u00f6r\u00fcn\u00fcm\u00fc<\/p><\/div>\n

Her h\u00fccremizin kromozomlar\u0131 i\u00e7eren bir \u00e7ekirde\u011fi bulunur. Bu kromozomlar kal\u0131t\u0131m maddesi olan DNA’y\u0131 i\u00e7eren uzun bir zincirden meydana gelmi\u015ftir.<\/p>\n

Kromozomlar b\u00fcy\u00fckl\u00fck ve \u015fekline g\u00f6re s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131l\u0131r. B\u00fcy\u00fckten k\u00fc\u00e7\u00fc\u011fe do\u011fru numaraland\u0131r\u0131l\u0131r. Bu \u015fekilde s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131l\u0131p s\u0131ralanan kromozomlar karyotipi olu\u015fturur. Her h\u00fccre her kromozomdan iki kopye bulundurur. Bu iki kopyeden biri annemizden, di\u011feri babam\u0131zdan gelmektedir. H\u00fccrede 23 kromozom \u00e7ifti yani 46 kromozom bulunur. Bu y\u00fczden annenin yumurta ve baban\u0131n sperm h\u00fccrelerinde 23 tek kromozom bulunur. Yumurtada bulunan 23 kromozom spermdeki 23 kromozom ile birle\u015fince 46 kromozomlu bir d\u00f6llenmi\u015f yumurta ortaya \u00e7\u0131kar. Bu yumurtadan bebek meydana gelecektir.<\/p>\n

Bu 46 kromozomdan 44 tanesi hem erkek hem de kad\u0131nda ayn\u0131 yap\u0131dad\u0131r. Bunlara otozomlar denir. Geri kalan iki kromozom ise cinsiyet kromozomlar\u0131d\u0131r. Bunlar da X ve Y olarak adland\u0131r\u0131l\u0131r. Bir kad\u0131nda iki adet X kromozomu bulunur. Y kromozomu yoktur. Kad\u0131n X kromozomlar\u0131ndan birini anne, di\u011ferini babas\u0131ndan alm\u0131\u015ft\u0131r. Bir erkekte ise iki farkl\u0131 cinsiyet kromozomu bulunur. Bunlardan X kromozomu annesinden ge\u00e7erken Y kromozomu babas\u0131ndan ge\u00e7mi\u015ftir. Bu y\u00fczden bir erke\u011fin sperm h\u00fccrelerinden bir k\u0131sm\u0131nda X, di\u011fer k\u0131sm\u0131nda Y kromozomu bulunur. Oysa bir yumurta h\u00fccresinde yaln\u0131zca X kromozomu vard\u0131r. Yumurta h\u00fccresi, X kromozomu i\u00e7eren bir sperm ile d\u00f6llenirse bebek k\u0131z, Y kromozomu i\u00e7eren bir sperm ile d\u00f6llenirse erkek olacakt\u0131r.<\/p>\n

Bir erke\u011fin kromozomlar\u0131. Kromozomlar h\u00fccre i\u00e7inde da\u011f\u0131n\u0131k oldu\u011fu halde bantlama yap\u0131larak numaras\u0131 belirlenmi\u015f.<\/p><\/div>\n

Her kromozomdan iki tane bulundu\u011fundan her otozomal genden iki tane bulunur. X kromozomunda bulunan genler ise bir erkekte tek kopya iken kad\u0131nda \u00e7ift kopyad\u0131r. Y kromozomundaki genler ise erkekte tek kopya bulunurken kad\u0131nda bulunmaz.<\/p>\n

DNA<\/h2>\n

Kal\u0131t\u0131m materyelimiz kimyasal olarak deoksiribon\u00fckleik asidden (DNA) yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

DNA, d\u00f6rt farkl\u0131 n\u00fckleotidin u\u00e7 uca eklenmesiyle olu\u015fan uzun bir zincirdir. Bu n\u00fckleotidler:<\/p>\n

\n
• A. Adenin<\/li>\n
• C. Sitozin<\/li>\n
• G. Guanin<\/li>\n
• T. Timin<\/li>\n<\/ul>\n

  Genlerimiz 4 harfli bir alfabe (adenin, guanin, cytosin, thymine) ve 3 harfli toplam 64 kelime (codon) yard\u0131m\u0131yla yaz\u0131lan bir romana benzetilebilir. 64 kelime yard\u0131m\u0131yla toplam 20 kadar c\u00fcmle (aminoasit) ve bu c\u00fcmlelerin \u00e7e\u015fitli kar\u0131\u015f\u0131mlar\u0131 ile paragraflar (proteinler) olu\u015fturulur. Her paragraf\u0131 olu\u015fturacak spesifik kelimeler dizisi h\u00fccre i\u00e7erisindeki haf\u0131zada haz\u0131r tutulup gerekti\u011finde kullan\u0131l\u0131r. \u0130\u015fte bu kelimeler dizisine gen diyoruz.<\/p>\n

  DNA zinciri \u00e7ok uzundur ve ortalama 3 milyar n\u00fckleotidden olu\u015fur. H\u00fccrelerimizde 46 farkl\u0131 DNA zinciri bulunur. Bunlara kromozomlar denir. Farkl\u0131 genler, bu DNA zincirlerinin farkl\u0131 k\u0131s\u0131mlar\u0131nda kodlan\u0131r. \u0130nsanda ortalama 25.000 farkl\u0131 gen bulunur. Bu genlerin her biri farkl\u0131 ve spesifik bir proteinin \u00fcretimini kodlar.<\/p>\n

  

  Bir karyotip. 2 tane X ve 1 tane Y olmak \u00fczere 3 tane cinsiyet kromozomu oldu\u011fundan normal de\u011fildir.<\/p><\/div>\n

  DNA’daki de\u011fi\u015fiklikler mutasyon olarak adland\u0131r\u0131l\u0131r. Bu mutasyonlar kal\u0131t\u0131msal hastal\u0131klara neden olabilir.<\/p>\n

  Genler<\/h2>\n

  Kromozomlar gen olarak adland\u0131r\u0131lan DNA \u00fcnitelerinden meydana gelir. Her h\u00fccrede ortalama 25.000 genimiz bulunur. Bu genler bir nevi bilgisayar\u0131n hard diski kabul edilebilecek 46 adet kromozomda saklan\u0131rlar.<\/p>\n

  Genler insan genom projesi (HGP) ile tamamen de\u015fifre edilmi\u015ftir. HGP, t\u00fcm d\u00fcnyadan \u00e7ok say\u0131da ara\u015ft\u0131rmac\u0131n\u0131n kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u00e7ok kapsaml\u0131 bir projedir. Projenin \u00e7o\u011fu tamamlanm\u0131\u015f ve genlerimizin \u015fifresi tamamen \u00e7\u00f6z\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n

  Genetik uzmanlar\u0131 \u015fimdi her genin fonksiyonlar\u0131n\u0131 \u00e7\u00f6zmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorlar. T\u00fcm genler bir veya daha fazla spesifik proteini kodlar. Her proteinin h\u00fccre i\u00e7inde kendi fonksiyonu vard\u0131r. Bu proteinler g\u00f6z rengi, sa\u00e7 \u015fekli gibi karakteristik \u00f6zelliklerimiz yan\u0131s\u0131ra genetik hastal\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131 da belirler.<\/p>\n

  

  \u0130nsan v\u00fccudunda bulunan her h\u00fccrenin bir \u00e7ekirde\u011fi ve bu \u00e7ekirdek i\u00e7inde kromozomlar\u0131 olu\u015fturan ve DNA’lardan olu\u015fan genleri vard\u0131r.<\/p><\/div>\n

  Durumu bir ba\u015fka \u00f6rnekle de a\u00e7\u0131klayabiliriz. Genleri bir mahallede ya\u015fayan insanlara benzetebiliriz. Her insan\u0131n farkl\u0131 bir mesle\u011fi oldu\u011fu gibi genlerin de de\u011fi\u015fik i\u015fleri vard\u0131r. Her insan\u0131n farkl\u0131 g\u00f6r\u00fcnt\u00fcsel \u00f6zellikleri vard\u0131r. Genler de farkl\u0131 DNA kodlar\u0131n\u0131n farkl\u0131 s\u0131ralar ile dizilmesinden meydana gelmi\u015flerdir. Genler, kromozom denilen paketler i\u00e7inde bulunur. Ayn\u0131 mahalledeki insanlar\u0131n farkl\u0131 apartmanlarda ya\u015famas\u0131 gibi. \u0130nsanlar t\u00fcm g\u00fcn i\u015flerinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131r, ak\u015fam evlerine gelir ve uyurlar. Genler de s\u00fcrekli \u00e7al\u0131\u015f\u0131r, h\u00fccre b\u00f6l\u00fcnerek \u00e7o\u011falmaya ba\u015flad\u0131\u011f\u0131nda kromozom denilen apartmanlarda bulu\u015furlar.<\/p>\n

  \n

  \u0130nsan h\u00fccrelerinde kromozom ad\u0131 verilen bu apartmanlardan 46 tane bulunur. Kromozom apartmanlar\u0131 ikiz apartmanlar gibidir. Yani her apartman numaras\u0131nda iki tane yan yana apartman vard\u0131r. 1 numaral\u0131 kromozomdan iki tanedir. 2 numaral\u0131 da. Hepsi iki\u015fer tanedir. Yani bu 46 kromozom 23 \u00e7ift halinde bulunur. \u00c7o\u011fu ki\u015finin, her h\u00fccresinde 23 \u00e7ift kromozom vard\u0131r.<\/p>\n<\/div>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

  Nas\u0131l ki her yap\u0131 bir plana g\u00f6re in\u015fa edilirse, canl\u0131lar\u0131n da hem olu\u015fumu hem ya\u015fam\u0131 belirli plana g\u00f6re \u015fekillenir. Bebe\u011fi olu\u015fturan annenin yumurta h\u00fccresi ile baban\u0131n tohum h\u00fccresi i\u00e7erisindeki \u00e7ekirdeklerde t\u00fcm v\u00fccudun nas\u0131l olu\u015faca\u011f\u0131n\u0131 ve daha sonra t\u00fcm h\u00fccre, doku ve organlar\u0131n nas\u0131l i\u015flev g\u00f6rece\u011fini tan\u0131mlayan bir plan mevcuttur. Kromozomlar Her h\u00fccremizin kromozomlar\u0131 i\u00e7eren bir […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[742],"tags":[752,753,96,452,755,754],"yoast_head":"\n